کارگروه الگوی پیشرفت اسلامی- شهرقم

کار گروه شهید آیت الله مرتضی مطهری

کارگروه الگوی پیشرفت اسلامی- شهرقم

کار گروه شهید آیت الله مرتضی مطهری

کارگروه الگوی پیشرفت اسلامی- شهرقم

کارگروه الگوی پیشرفت اسلامی شهر مقدس قم (کارگروه آیت شهید مرتضی مطهری) اولین نشست رسمی خود را در تاریخ 14 تیرماه 1392 با همکاری کارگروه شهیدآیت الله مفتح در پردیسان برگزار نمود
این کارگروه در کنار سایر کارگروه های الگوی پیشرفت اسلامی به عنوان زیر مجموعه های شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی مشغول به فعالیت می باشد.

طبقه بندی موضوعی

                                                بسم الله الرحمن الرحیم

ملاحظه :

برادر فاضلم جناب حجت الاسلام  آقای حسن نوروزی -عضو فرهنگستان علوم اسلامی- یادداشتی حاوی برخی ملاحظات و سوالات راجع به اولین نقشه راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی نگاشته است. متن این یادداشت دوستانه و انتقادی به قرار زیر است:

 

مقدمه

 ضمن سلام و تشکر از دوستان در تهیه این جدول، که بی­ تردید حاصل جلسات و مباحثات زیادی بوده است. و تشکر از توجه به مطالبات نظام به جای پژوهش نظری صرف. و هم­ چنین تشکر برای سعی در بکارگیری مفاهیم مرحوم استاد حسینی (ره) در حل مسائل اجرایی. در این فرصت، چند نکته و ملاحظه تقدیم می­ شود که شاید منشأ تکامل کار باشد. [1]

ـ ملاحظات صوری

ریز و ناخوانا بودن مطالب، از استفاده­ کنندگان آن می­ کاهد. خوب است ابتدا یک جدول خوانا از سطح اول ترسیم شود و سپس، سطوح بعد و توضیحات حاشیه آن در جدول ­های زیرمجموعه آورده شود.

این جدول شماره یک است. خوب است توضیح داده شود که چند جدول ضرورت دارد و اجمالاً موضوع هر کدام چیست.

این طرح به مخاطبانی ارائه می شود که با این فکر و این ادبیات کمترین آشنایی را دارند؛ لذا باید به گونه ­ای تنظیم شود که قدرت مفاهمه داشته باشد. هیچ ­وقت یک جدول آن هم در یک چنین حد و قامتی به تنهایی نمی­ تواند مراد طراحان را به مخاطب منتقل کند. حتی ممکن است بعضاً با اشتباه برداشت روبرو شویم. یک جزوه تشریحی از مراحل انجام کار و شرح هر کدام از سطوح و خانه­ های جدول، مفید است. مثلاً بعید است افراد از کمیت­ های 1، 2 و 4 به کار رفته در جدول، ضریب ارزشی و کارشناسی را استنباط کنند؛ شاید بعضی تصور کنند که باید 1و2و 3 باشد و آن هم مراد، ترتیب ستون­ها و خانه­ هاست. بهتر است کمیت از این جدول حذف شود و در جداول بعد با توضیح به صورت ضمیمه آورده شود.

ـ ملاحظات محتوایی

مطالبه رهبر معظم انقلاب (مدظله) الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت است. باید توضیح داده شود که چرا لازمه الگو، «تبیین فرایند انتقال نظام ...» است. هم­ چنین بهتر است توضیح داده شود که «انتقال نظام» یعنی چه. آیا منظور، انتقال درک و دانش جامعه از وضعیت موجود (پیشرفت را توسعه پنداشتن) به وضعیت درک ضرورت الگوی پیشرفت است؟ اگر بله، بهتر است نام این جدول تغییر کند به «تبیین فرآیند انتقال جامعه به مرحله درک ضرورت الگوی ...». اگر به واقع، منظور تغییر نظام است، باید واضح کرد که چرا قانون اساسی موجود تاب ارائه الگوی پیشرفت را ندارد و برای رسیدن به نقطه مطلوب، دو بار باید قانون اساسی را عوض کرد. تغییر قانون اساسی در یک کشور، ساده نیست؛ به ویژه برای ایران با این همه دشمنان داخلی و خارجی که مترصد بهانه­ ای برای محکوم کردن نظام هستند. برای تحقق این تغییر چه تمهیداتی فراهم شده است. هم­ چنین روشن کنید که اگر این الگو تحت این قانون اساسی نیست، تابع چه قانونی است و اسناد بالادستی آن چیست. به یک معنا باید آنچه در بالای جدول آمده است (بالای مرحله دولت اسلامی) توضیح کامل داده شود.

چون جدول، توضیحی ندارد و معلوم نیست که مدل تنظیم آن چیست، تقسیمات آن منطقی جلوه نمی کند و به نظر، استقرایی می­آید و ارزش کار و زحمات را نشان نمی ­دهد. مثلاً «موضوعات انتقال حوزه و دانشگاه» به «تحول در حوزه، تحول در دانشگاه و تحول در اجرا» تقسیم شده است. «تحول در حوزه» سه نقد دارد: «نقد تعریف جامعه، نقد جامعه مدنی و نقد عملکرد ساختارهای مدرن»، و «تحول در دانشگاه» سه شناسایی دارد: «شناسایی اهداف، شناسایی آسیب­ های انتخابات و شناسایی آسیب­های آرمان­خواهی»، و «تحول در اجرا» یک جایگاه، یک بررسی و یک نقد دارد. این­که حوزه و دانشگاه و اجرا با یک مدل، تقسیم و تنظیم شده باشند، واضح نیست. و یا این­که «گسترش نظارت و قضا» تقسیم می­ شود به «مدل خانواده»، «مدل مسجد» و «ولایت فقیه و ائمه جمعه» و یا «گسترش تقنین» تقسیم می­ شود به «مدل تنقیح»، «مدل تصویب» و «مدل نظارت» و یا «گسترش اجرا» تقسیم می­ شود به «کنترل صادرات و واردات»، «تغییر نظام موازنه قدرت برای پشتیبانی از صادرات و واردات»، و «انتقال سرمایه از بخش خصوصی به بخش وقف».

به هر حال، هر کدام از این تقسیمات، توضیحات قانع کننده برای مخاطب بیرونی را می­ خواهد و باید معلوم کرد که بر اساس چه مدل یا فرمولی چنین تقسیمی به دست می­ آید.

این­که از این جدول به «مرحله پیدایش نقشه راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی تعبیر شده»، شاید بدان معنا باشد که این جدول، «نقشه نقشه» است. این جدول ظاهراً می­ خواهد بگوید که در نقشه راه برای تولید الگوی مورد نظر برای پیشرفت و عدالت، باید به مجموعه موضوعاتی پرداخته شود که اولاً، جهت­ گیری نظام را (با هدف دست­یابی به مبنای نقشه راه تولید الگو) تصحیح کند؛ ثانیاً، ساختارهای نظام را (با هدف دست­یابی به ساختار نقشه راه تولید الگو) بهینه کند؛ ثالثاً، حوزه و دانشگاه را (برای دستیابی به مفاهیم تئوریزه کننده نقشه راه تولید الگو) انتقال دهد.

برای تولید نقشه نقشه باید به محتوا، سازمان و برنامه پرداخته شود. در جدول مذکور، موضوعات محتوایی و مفهومی زیادی وجود دارد (مثل آسیب ­شناسی گفتمان سازندگی و اصلاحات و عدالت، تحلیل چگونگی ایجاد غرب زدگی در ایران، تحلیل فقر و فساد و تبعیض، نقد قانون برنامه­ های توسعه کشور و مبانی نظری آن، نقد عملکرد ساختارهای مدرن تربیت و معرفی خانواده به عنوان زیرساخت تربیت، شناسایی آسیب­ های انتخابات در ایران، نقد آینده ­نگری مدرن برای انقلاب اسلامی، و موارد دیگر)، اما درباره ساختار و برنامه­ای که بر اساس آنها می­ توان «نقشه نقشه» را تولید کرد، سخن گفته نشده است؛ به عنوان مثال، گفته نشده که شورای عالی انقلاب فرهنگی، آکادمی­ ها، پژوهشگاه ­ها، و ... برای تولید «نقشه نقشه» چه کار باید بکنند. در کل، چه نهادی و با چه ساختاری مسئول تهیه نقشه نقشه و در رتبه بعد، نقشه و سپس نظارت بر اجرای نقشه است. اگر این موارد در جداول بعد قرار دارد، به آن اشاره شود.

می­ توان پذیرفت که برای تولید الگوی پیشرفت، باید به مجموعه­ ای از موضوعات یا نظام موضوعات پرداخت، اما این موضوعات باید اولاً، جامع باشد؛ ثانیاً، هم­ پوشانی نداشته باشد؛ ثالثاً، نظام ­مند باشد. در جدول فوق، برخی مباحث مهم وجود ندارد (مثل فلسفه تاریخ اسلامی به عنوان زیربنای حِکَمی در تعریف پیشرفت و توسعه، اخلاق حکومتی و کلام حکومتی و فقه حکومتی به عنوان اصلی­ ترین نرم ­افزارهای حوزوی برای پیشتیبانی از پیشرفت و عدالت اسلامی، سطوح ملی، منطقه ­ای و جهانی الگوی پیشرفت، بحث از رابطه مفهوم پیشرفت با مفهوم عدالت، روش تدوین الگوی تخمینی دوره گذار جمهوری اسلامی تا قبل از تولید الگوی مطلوب پیشرفت، بحث مدیریت شبکه ­ای تحقیقات، بحث پیوست فرهنگی، مهندسی فرهنگی، اقتصاد مقاومتی و موارد دیگر[2]). البته برخی از آنها شاید در جداول بعدی لحاظ شده­ اند، اما خوب است به این مطلب اشاره شود.

هم­ چنین در جدول فوق (علاوه بر مطالب بندهای فوق)، برخی موضوعات هم ­پوشانی دارند و نیز، برخی از آنها در جای نامناسب قرار دارند و ارتباط آنها به شکل سیستمی و در یک سیستم ملاحظه نشده است. به عنوان نمونه در ذیل «موضوعات انتقال متناسب با تحول در دانشگاه (تحول در معادله)»، در ستون هشتم (تحول در دانشگاه)، عناوینی مثل «حفظ حاکمیت اسلام، تحقق جامعه اسلامی، زمینه­ سازی ظهور» وارد شده که برای اینجا، تعابیر گویایی نیستند. و یا «نقد مفاهیم مدرنیته» در چند جا به تعابیر مختلف وارد شده است و تفاوت آنها توضیح می­ خواهد. یا این­که بحث «شناسایی موضوعات انتقال متناسب با تحول در اجرا (تحول در مدل)» (در ستون نهم)، با مباحث ستون سه و چهار و پنج (موضوعات متناسب با انتقال ساختارهای نظام برای دستیابی به ساختار نقشه راه)، هم­ پوشانی­ هایی دارد.

بهتر است نسبت طبقه­ بندی مفاهیم اجتماعی مرتبط با الگوی پیشرفت، با مفاهیم جدول جامعه (گرایش، بینش، دانش، توسعه، کلان، خرد، جهانی، بین­ المللی، ملی و ...)، روشن شود، و چنان­چه این موارد نیز در جدول بعد می­ آید، با آنها اشاره شود.

حسن نوروزی ـ آذرماه 1391



[1]ـ این جدول توسط «شورای راهبردی الگوی پیشرفت» در سال 1390 تهیه و در اینترنت منتشر شده است. در توضیح ضرورت و هدف این جدول، دو مصاحبه (یکی با ماهنامه کیهان فرهنگی و دیگری با هفته ­نامه نه دی) هم صورت گرفته است.

[2]ـ برای هماهنگی بیشتر با ادبیات رهبر معظم انقلاب (مدظله) بهتر است از این اصطلاحات و مفاهیم در متن جدول استفاده شود.

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی